MFJ941D - naprawa skrzynki

Szczegóły

Odsłony: 53469

Wstęp

Skrzynka antenowa bywa obecnie stałym wyposażeniem radiostacji amatorskiej. Również te manualne. Ułatwiają pracę, rzadko kiedy sprawiają kłopoty.

Nie chcę tutaj zachęcać do rozkręcania urządzeń sprawnych i/lub drogich, będących na gwarancji. Tym co zachęciło mnie do opublikowania niniejszego tekstu był fakt, że:

• co najmniej w kilku przypadkach okazało się, że nie tylko ja padłem "ofiarą" tej niewielkiej, ale dokuczliwej "niedoróbki" producenta. Ujawniła się ona po ok. 1 roku od rozpoczęcia użytkowania przeze mnie skrzynki,
• przyczyna usterki, tzn. metoda łączenia gniazd "na aluminiowe nity" spotykana jest również w urządzeniach "z wyższych półek",
• koszt poprawki to ok. 2 godzin pracy oraz zero zł (z VAT).

A. Symptomy "uszkodzenia"

Przy prawidłowo uziemionej i "standardowo" poprawnie działającej skrzynce pojawiają się ("od czasu do czasu"):

1. istotne rozbieżności pomiędzy miernikiem SWR w radiu (Icom IC-751) a skrzynki (MFJ-941D). Różnice były duże (3-4 razy lub jeden z mierników coś wskazywał, a drugi nic),
2. bez widocznych przyczyn "statystyczne" podbijanie szumów na paśmie. Zjawisko to jednak wyczuwalne było jedynie przy niskich szumach na paśmie. Przy dużych było trudno do wychwycenia, gdyż "wkomponowywało" się w ogólny "jazgot" na paśmie.

Przyczynę opisanych powyżej zjawisk "odkryłem" przypadkowo. Dlatego też nie udokumentowałem (sfotografowałem) rozbieżności wskazań obu SWR-metrów. :

B. Przyczyna

Powyższe zdjęcie nie tylko obrazuje stan pierwotny, ale wskazuje na przeprowadzone zmiany w urządzeniu.

Bezpośrednią przyczyną było poluzowanie się nitów i słaby (zmienny w czasie) kontakt z obudową gniazda UC-1 (w części przed modyfikacją: góra - COAX1, drugie z prawej na zdjęciu, dół - drugie z lewej). Winnymi całego zamieszania były:

1. aluminiowe nity mocujące gniazda UC-1 do obudowy oraz
2. nieusunięcie przez producenta z wewnętrznych powierzchni blach obudowy lakieru w miejscach, gdzie gniazdo UC-1 (które nie posiadają odrębnego uziemienia) styka się z obudową. Kontakt "zapewniają" nity !

Ponadto należy zauważyć, że górny panel obudowy pierwotnie nie był uziemiony, jeśli nie liczyć... śrub mocujących ;)

Poszczególne oznaczenia na fotografii przedstawiają:

1. Przed modyfikacją:
   • A0 - sprawcy całego zamieszania czyli zrywalne nity aluminiowe fi=3mm,
2. Po modyfikacji:
   • A1 - lutowane (mimo, że aluminium "na kalafonię") połączenie górnego panelu do reszty obudowy, w tym przypadku poprzez punkt lutowniczy do gniazda UC-1. Zwróć uwagę, że w toku lutowania, kalafonia usunęła z powierzchni blachy lakier. Różnica w zabarwieniu (i przewodnictwie) widoczna,
   • A2 - śruba M3 (zastępująca nit aluminiowy) mocująca gniazdo UC-1,
   • A3 - Jedno uziemienie dla wszystkich gniazd UC-1 połączone z punktem, w którym wyprowadzone jest uziemienie całej skrzynki (śruba zaciskowa).

Ponadto w ramach "działań wyprzedzających" w miejscach wkręcania:

1. śrub mocujących obudowę drucianą szczotką usunięto lakier z powierzchni blachy,
2. analogicznie usunięto (!) lakier z blachy w miejscu mocowania (stanowiącego również uziemienie dolnego końca) cewki skrzynki

C. Diagnostyka

Nie ma sensu rozkręcać sprawne urządzenia. Ale ponieważ "licho nie śpi" warto sprawdzić. I wiedzieć jak to zrobić.

Ważne jest by tak urządzenie, jak i skrzynka były dobrze i prawidłowo uziemione. Sprawdzamy, czy na przełączniku gniazd wybrano gniazdo, które chcemy sprawdzić.

"Narzędzie diagnostyczne"

Jest nim ok. 1m odcinek kabla ekranowanego dowolnego typu, (poprawnie) zakończonego z jednej strony wtyczką UC-1. Z drugiej strony ekran przewodu winien kończyć się na wysokości żyły środkowej. Należy sprawdzić, czy żyła nie jest zwarta z ekranem.

"Procedura diagnostyczna"

1. Przy odłączonej skrzynce antenowej (i o ile to możliwe włączonym wzmacniaczu wejściowym, ale bez niego też się da) wkręcamy "narzędzie". Po dokręceniu zewnętrznego pierścienia S-metr winien być na "0" i słychać winno być jedynie szum odbiornika !
2. Przy odłączonej antenie (znów przy włączonym wzmacniaczu wejściowym, ale bez niego też się da) podłączmy TRX do skrzynki.
   We wskazaniach S-metra ani "w odsłuchu" nie pominno się nic zmienić !!!
   Jeśli pojawią się: "jazgot", "pobicie" szumów, a co gorsze... stacje to może oznaczać, że : albo "zarobienie" przewodów jest nieprawidłowe albo... sprawdzane gniazdo straciło kontakt.
   
   Czasami "przy pierwszym podejściu" wydaje się, że wszystko jest ok. Ale jeśli poruszymy przewodem i: usłyszymy trzaski, gwałtowne zmiany szymów itp. efekty, a jesteśmy pewni, że przewód jest dobrze "zarobiony" to warto się temu gniazdu przyjrzeć ! Przy prawidłowym gnieździe i wtyczce poruszanie: przewodem, wtyczką i/lub gniazdem nie powinno dawać żadnych efektów.

Jeśli mamy wątpliwości czy odbiornik wykryje b. słabe sygnały wystarczy przełączyć się na nieużywane (skrajne gniazdo) i powinniśmy usłyszeć np. silne (ponad S=59) stacje. W mojej skrzynce pojemności montażowe mi to zapewniają ! ;)

D. Naprawa

Nie wierciłem dodatkowych otworów. Nie wylutowywałem gniazd !

Nity rozwierciłem wietłem do metalu fi=3mm. By nit po rozwierceniu nie wpadł do skrzynki ani też wiórki nie sypały się do środka "pole operacyjne" zabezpieczyłem (brązową) samoprzylepną taśmą do pakowania. Na wszelki wypadek wymieniłem wszystkie nity. Blachę w miejscach kontaktu oczyściłem drucianą szczotką na wrzecionie (Dremel). Wiercąc wiórki zasysałem odkurzaczem.

Podsumowanie

Po tej drobnej poprawce szumy spadły o ok. 1-2S, a "niewytłumaczalne" rozbieżności we wskazaniach SWR-metrów zostały wyeliminowane ! I to cieszy.

A jak zwykle w takich sytuacjach ostateczny wybór: "robić czy nie" oczywiście należy do Ciebie ! Ale sprawdzić warto !

Jeśli jesteś zainteresowany tym co jeszcze udało mi się zrobić z lutownicą w ręku zapraszam do Warsztatu krótkofalowca