SL6 - Komponenty

Szczegóły

Odsłony: 372279

Jeśli można powiedzieć, że siłą Sprint-Layout 6.0 są makra, to z pewnością makra definiujące komponenty (składniki układu na płytce) potwierdzają tę tezę.

Zdefiniowanie elementu jako komponentu sugeruje (bo przecież nie wymusza) stosowanie indywidualnych identyfikatorów (np. R1, C23, T2, L5, itd.) dla każdego nowego elementu układanego na płytce.

Czas niezbędny na uzupełnienie danych o składniku może wydawać się niektórym "stratą czasu". Tylko na początku. Nie tak dawno zadano mi pytanie: czy warto korzystać z komponentów?

Choć w początkowej fazie używania SL (niesłusznie) pomijałem tę funkcjonalność, to obecnie IMO odpowiedź jest jedna: oczywiście tak!

Komponent to po prostu wzbogacona postać elementu zapisanego jako makro. Jak wiadomo makro jest opisem elementu bibliotecznego np. rezystora, kondensatora, tranzystora, itd.

Prostota SL polega na tym, że makro... rysuje się. Tak samo jak układ elementów na płytce.

Natomiast komponent dodatkowo zawiera zestaw specjalnych danych pozwalających programowi odpowiednio nimi zarządzać np. korygować błędne identyfikatory czy dane.

SL może nie tylko stworzyć prostą listę komponentów, będącym wykazem użytych elementów, ale również np. plik uzupełniony o dane typu "Pick+Place" do automatyzacji procesu montażu SMT.

Tworzenie komponentu

Tworząc płytkę "układamy" na niej elementy. Są to elementy: aktywne (tranzystory, układy scalone, itd.) i pasywne (rezystory, kondensatory, cewki, filtry, przełączniki, itd.). Pobierając z bibliotek makr lub tworząc ich rysunek "od ręki" wskazujemy na płytce lokalizacje (oraz układ) poszczególnych elementów.

Jednakże, by mieć pełny opis elementów składowych winniśmy dokonać ich konwersji do komponentu. Częstokroć elementy pobrane z biblioteki makr już są komponentami. Ale może zdarzyć się inaczej... bo:

• odznaczyliśmy znacznik: "dodaj jako komponent" (Add as component) albo
• utworzyliśmy własny element, który nie jest komponentem.

Uwaga:

by uniknąć potencjalnych błędów w plikach eksportu listy komponentów w: nazwach, wartościach, opisach obudów, komentarzach nie należy stosować takich znaków jak: przecinek, średnik czy tabulator.

Zwłaszcza jeśli w przyszłości przewidujemy ich wykorzystanie jako tzw. ograniczników pól przy eksporcie danych.

Aby element zmienić w komponent:

• kliknij prawym przyciskiem myszy (PPM), a następnie wybierz pozycję: "Component...". Otworzy się okno dialogowe.
• Tym co wyróżnia komponent jest m.in. posiadanie przez niego 2 indywidualnych etykiet tekstowych: identyfikatora (ID) i wartości. Można edytować treść obydwu etykiet (ID, wartość).
• Na ogół etykiety te wykorzystywane są do tworzenia opisów w warstwie S1 lub S2. Możesz jednak zmienić warstwę, w której będzie widoczna treść.
• Dla obydwu etykiet możliwe jest włączenie lub wyłączenie ich widoczności. Mowa tu o widoczności w warstwie, gdyż dane zawarte w etykietach zawsze będą widoczne w generowanych zestawieniach. O ile dany typ informacji zostanie wybrany jako składnik zestawienia.
• Przycisk "Dopasuj tekst automatycznie" (Align text automatically) wyrównuje obie etykiety (ID, wartość) do standardowej pozycji (tj. tak jak zaprojektował twórca makra) w względem komponentu. Wciśnięcie przycisku "OK" spowoduje utworzenie komponentu o wskazanych parametrach. Lista komponentów zostanie automatycznie odświeżona i przesortowana. Jeśli wykonamy edycję pola w Panelu listy komponentów aktualiacja nie następuje. Przynajmniej u mnie.

Możliwe jest utworzenie komponentu:

• bez określenia ID czy wartości. Komponenty te będą umieszczone na początku listy komponentów, natomiast o ile mają one włączoną widoczność ID i/lub wartości to w miejscu wyświetlenia (ID, wartości) będą widoczne kropki. W kolorze odpowiednim dla warstwy, w której zadeklarowano prezentację ID i/lub wartości,
• z podaniem ID. To, że wartości mogą się powtarzać jest oczywiste. Zdublowane wartości ID umieszczane są na liście komponentów w kolejności ich utworzenia.

Jeśli komponent zawiera również dane typu "Pick+Place" zawsze w jego środku zobaczysz mały, biały krzyżyk.

Jeśli nie potrzebujesz tego markera możesz wyłączyć go. W tym celu po otwarciu okna dialogowego komponentu (kliknij 2 razy komponent LPM, a następnie) kliknij przycisk: "Pokaż dane "Pick+Place" (Show Pick+Place Data) i odznacz marker: "Używaj dane "Pick+Place"" (Use Pick+Place Data).

Ale trzeba pamiętać, że informacja o typie obudowy elementu w liście komponentów pobierana jest właśnie z danych "Pick+Place". Jeśli więc wyłączysz dane "Pick+Place" w zestawieniu komponentów w kolumnie "Package" zamiast nazwy obudowy ujrzysz 3 kreski.

Jeśli chcesz mieć w zestawieniu widoczny typ obudowy możesz go wpisać do... komentarza, ale... np. na skutek pomyłki może on odbiegać od rzeczywistości.

Moje własne doświadczenia wskazują, że bezpieczniej dane dotyczące obudowy do listy komponentów czerpać z danych "Pick+Place".

Etykiety ID (i/lub wartość) można przenieść w dowolne miejsce. Etykietę, którą chcesz przenieść kliknij LPM i przeciągnij w wybrane miejsce. Reszta komponentu pozostanie na dawnej pozycji. Jeśli chcesz wybrać lub przenieść cały komponent, wystarczy kliknąć na dowolną, inną jego część.

Chcąc wywołać okno dialogowe komponentu w celu określenia i/lub modyfikacji jego parametrów dwukrotnie kliknij komponent lub kliknij PPM na komponencie i wybierz pozycję: "Component...".

Dezintegracja komponentu

Jeśli tylko zechcesz możesz dany komponent zdezintegrować, tzn. zachować dla niego tylko podstawowe dane elementu (-ów).

Zamiast komponentu mamy wtedy spójną (lub nie) grupę składników elementu. Takie działanie spowoduje, że dane opisujące komponent (ID, wartość, dane Pick+Place, itd.) zostaną utracone.

Dekompozycję wykonamy wywołując okno dialogowe komponentu (dwukrotny klik LPM komponentu lub klik PPM i wybranie pozycji "Component...") i wciśnięcie przycisku "Dezintegracja komponentu" (Desintegrate component).

Ze względu na fakt, że część danych komponentu zostanie utracona program wyświetli monit o potwierdzenie tej operacji.

Modyfikacja komponentu

Wywołując okno dialogowe komponentu (dwukrotny klik LPM komponentu lub klik PPM i wybranie pozycji "Component...") możesz zmodyfikować jego dane. Istnieje jednak duża różnica pomiędzy wywołaniem okna dialogowego (wizualnie nie różnią się niczym) komponentu poprzez kliknięcie:

• komponentu znajdującego się w bibliotece - tu edycja dotyczy danych "predefiniowanych" przypisywanych każdemu komponentowi "na dzień dobry" w chwili umieszczania go na płytce,
• a komponentu już umieszczonego na płytce - tu edycja dotyczy danych wyłącznie elementów (komponentów) zaznaczonych. Można wybrać kilka komponentów i zmienić ich parametry. Jeśli zajdzie taka sytuacja program wyświetli okno z pytaniem, czy zmiany mają zostać wprowadzone dla wszystkich zaznaczonych elementów. Odpowiedź twierdząca spowoduje wprowadzenie zmian np. wysokości tekstu czy rodzaju padów, itp.

Komponenty w bibliotekach makro

Pobierając makro elementu z biblioteki możemy wybrać jedną z dwóch możliwości:

• standardowe makro opisujące element (w Panelu właściwości okna makr marker "Dodaj jako komponent" (Add as component) odznaczony),
• komponent, tj. element uzupełniony o identyfikator (ID), wartość (value) oraz dane "Pick+Place" (w Panelu właściwości okna makr marker "Dodaj jako komponent" (Add as component) zaznaczony). Jeśli zdecydowaliśmy się na korzystanie z makr jako komponentów by edytować ich parametry możemy:
  • przeciągnąć element z okna makr w obszar pola roboczego. Spowoduje to automatyczne otwarcie okna dialogowego, gdzie wartości predefiniowane dla makra zostaną wyświetlone w odpowiednich polach. Domyślnie pola ID i wartości są puste.
    Ale możemy to zmienić dwukrotnie klikając LPM nazwę makra w liście bibliotek. I to jest ...
  • druga metoda - po dwukrotnym kliknięciu LPM nazwy makra w spisie bibliotek również otworzy się okno dialogowe i wartości predefiniowane dla makra zostaną wyświetlone w odpowiednich polach.
    To co wpiszemy w ich miejsce po zatwierdzeniu (klawiszem OK) zostanie zapisane w makro jako nowe wartości predefiniowane. Od tej chwili wszystkie pobierane komponenty z biblioteki będą miały takie wartości predefiniowane.
    Elementy wcześniej umieszczone na płytce zachowają swoje dotychczasowe wartości.

Jeśli dla makr zdefiniowanych w bibliotekach makr jako komponenty wyłączysz (odznaczysz) funkcję dodawania jako komponent dane go opisujące w procesie tworzenia układu płytki zostaną pominięte. Wizualnie elementy te mogą się nie różnić od pozostałych.

Różnica będzie m.in. polegała na tym, że dwukrotne kliknięcie komponentu spowoduje otwarcie okna edycji jego opisu (komponentu).

Dwukrotne kliknięcie zwykłego elementu (nie będącego komponentem) spowoduje jedynie jego zaznaczenie.

Lista komponentów

Jeśli wykorzystujesz w SL komponenty możesz tworzyć ich listy. Na liście nie będą uwzględnione te składniki, które nie są komponentami.

By wyświetlić listę komponentów należy kliknąć aktywator listy na pasku narzędzi. Spowoduje to wyświetlenie po prawej stronie okna roboczego listy komponentów posortowanej alfabetycznie (ID, wartość). Pola ID i wartości komponentu zawsze są wyświetlane.

W pierwszej kolejności zostaną wyświetlone te komponenty, które mają puste: ID i/lub wartości (Value). Wyświetlanie pozostałych parametrów w liście może być "sterowane ręcznie" (odpowiednie markery poniżej listy) przez użytkownika.

Kliknięcie komponentu na płytce spowoduje podświetlenie jego pozycji na liście. I odwrotnie: kliknięcie wiersza danego komponentu na liście spowoduje automatyczne jego zaznaczenie na płytce.

Pozycję na liście komponentów można edytować bezpośrednio (jedno kliknięcie pozycji, u mnie nie następuje automatyczne przesortowanie listy komponentów) lub poprzez okno dialogowe (dwukrotne kliknięcie pozycji listy. Lista po zatwierdzeniu wartości z okna dialogowego automatycznie jest sortowana od nowa).

Może się zdarzyć, że szerokość pozycji danych komponentu uniemożliwia ich jednoczesne wyświetlanie. W takim przypadku pojawi się w dolnej części okna listy komponentów poziomy suwak.

Szerokość okna wyświetlania listy komponentów można ustawić poprzez:

• kliknięcie strzałki pod oknem listy komponentów. Automatycznie szerokość pola zostanie ustawiona tak, by zostały wyświetlone wszystkie zaznaczone parametry komponentu. Nawet puste,
• najechanie kursorem na lewą krawędź okna listy komponentów (kursor zmieni się w podwójną strzałkę). Wciśnij LPM, przytrzymaj go i przesuń krawędź w lewo, by uzyskać oczekiwane pole widoczności listy komponentów.

 

Dane Pick+Place

Jak już wspomniałem opis (dane) komponentu może zawierać również dane związane z procesem automatycznego montażu SMT. Nie korzystam z nich, gdyż (do tej pory) wszystkie płytki wykonywałem sam, w domu.

Ale warto wiedzieć, że te dane są, do czego służą i jak je można wykorzystać. Choć najczęściej wykorzystywane są tylko w odniesieniu do elementów SMD.

Zaznaczenie markera "Użyj danych pick+Place" (Use Pick+Place Data) spowoduje, że wewnątrz komponentu pojawi się mały, biały krzyżyk. Obecność tego krzyżyka wskazuje, że dla danego komponentu używane są dane "Pick+Place".

Do tej grupy danych zaliczamy: obrót, obudowa (typ i rodzaj), centrum komponentu. Każdą z nich możesz edytować (zmieniać wartości) po wywołaniu okna dialogowego komponentu i kliknięciu przycisku "Pokaż dane Pick&" (Show Pick+Place Data).

Obrót (Rotation)

W tym miejscu możesz zdefiniować orientację elementu na płytce (layout). Obrót (rotacja) określa kąt, o jaki zostanie obrócony przez ramię podajnika element przed położeniem go na płytce. Wartość kąta wynosi 0 (zero), gdy element jest ustawione pionowo, a "pin1" lub "+" znajduje się na górze. Ta wartość kąta obrotu nie zależy od warstwy (strony płytki), na której zostanie położony element. Jeśli kąt obrotu komponentu jest inny komponent jego położenie (obrót) zależy od strony płyty, na której jest umieszczany. Komponenty na górnej warstwie (C1) będą obracane w lewo. Na dolnej (C2) - w prawo. Reasumując, jeśli obrót elementu został określony prawidłowo, SL może stworzyć plik umożliwiający prawidłowe sterowanie urządzenie lokującym elementy na płytce.

Obudowa (package)

Tutaj można edytować użyty rodzaj i/lub typ obudowy zastosowanego elementu wpisując np. "DIL14" lub "0204_MET". Jednak nie zawsze te dane są potrzebne. Ja wykorzystuję je do tworzenia list komponentów potrzebnych do budowy urządzenia.

Środek (Centrum)

Środek określa (dla automatu montażu SMT) pozycję środka elementu podczas jego lokowania na płytce. Zwykle "środek" jest położony dokładnie w środku geometrycznym elementu. Można jednak zmodyfikować następujące parametry określające jego położenie:

• centrum metalizacji (Copper Center) - SL ustawia środek na centrum wyimaginowanego prostokąta wokół wszystkich padów (pól) SMD komponentu,
• centrum sitodruku (Center Silkscreen) - SL ustawia środek na centrum wyimaginowanego prostokąta obszaru zajmowanego przez wszystkie elementy komponentu w warstwie sitodruku,
• centrum: metalizacji i sitodruku (Center Copper+Silk) - kombinacja obu, wyżej wymienionych definicji "środka". SL ustawia środek na centrum wyimaginowanego prostokąta obszaru metalizacji i sitodruku zajmowanego przez wszystkie elementy komponentu.

Przesunięcie X/Y (X/Y-offset)

Dla elementów o złożonych kształtach (np. asymetrycznych) może być konieczne określenie przesunięcia rzeczywistego środka względem tego, który wynika z jego geometrii.Wciśnięcie przycisku 0/0 Ustawia przesunięcie na wartości zerowe, czyli go "resetuje".

Eksport danych komponentów

Z SL można wyeksportować dane o komponentach do pliku tekstowego. Można utworzyć listę komponentów, ew. plik danych "Pick+Place" niezbędnego w procesie automatycznego obsadzania płytki elementami SMD.

W dolnej części Panelu listy komponentów widoczny jest przycisk "Export", po kliknięciu którego otwiera się okno dialogowe "Eksport danych komponentów" (Component-Data Export).

Możesz tu określić (i podejrzeć na podglądzie) co i jak będzie wyeksportowane.

"Dane eksportowane" (Exported Data) to nic innego jak lista dostępnych danych o komponentach. Oczywiście jeśli zostały wypełnione. Zaznaczone markery przy nazwie pół oznaczają ujęcie tych danych w eksporcie. Kolejność pół w oknie określa kolejność w pliku. Można ją zmieniać przeciągając identyfikatory pól w górę lub w dół. Aby wyeksportować dane na komponentach, kliknij przycisk Eksportuj ... w dolnej części składowej-listy.

Separator (Separator) - wskazuje znak jaki zostanie wykorzystany do rozdzielania kolejnych pól danych w wierszu danego komponentu.

Etykiety dla poszczególnych warstw (Text for layer side) - definiuje treść etykiet dla danych poszczególnych warstw. Domyślne etykiety to: "Top i Bottom, czyli "góra" i "dół". Oczywiście można wpisać swoje. Wartości domyślne przywraca wciśnięcie przycisku "Default".

Orientacja X/Y (X/Y Position) - pozwala określić jednostki miary w plikach eksportowanych. Do wyboru mamy: milimetry (mm) lub (milsy (mil). Możemy też określić: ilość miejsc po przecinku (domyślnie: 3) oraz czy mają być usuwane zera kończące (np. 4,2 zamiast 4,200). Domyślnie ustawione jest na: nie (niezaznaczony marker).

Obrót (Rotation) - określamy czy parametr obrotu ma zostać poprzedzony literą "R". Domyślnie ustawione jest na: nie (niezaznaczony marker).

Filtr (Filter) - pozwala określić, które z komponentów mają zostać uwzględnione podczas eksportu. Zaznaczając odpowiednie znaczniki możemy wskazać na:

• Top, Bottom - lokalizację komponentów, tj. komponenty z których warstw winny zostać uwzględnione podczas eksportu,
• elementy SMD (ustawienie domyślne) - tylko te elementy (o ile nie zaznaczymy również THT) zostaną uwzględnione podczas eksportu,
• elementy przewlekane (THT) - również te elementy zostaną uwzględnione podczas eksportu,
• tylko te elementy (SMD, THT) dla których zdefiniowano dane typu "Pick+Place".

Podgląd (Preview) - pozwala obserwować jak zmienia się treść pliku eksportu podczas wprowadzanych zmian jego parametrów.

Eksport ... - po kliknięciu tego przycisku pozostanie nam już jedynie wskazanie, gdzie ma zostać zapisany wynikowy plik eksportu, w formacie *.txt.

Close (zamknij) spowoduje zamknięcie okna dialogowego bez utworzenia pliku wynikowego.

To tyle na razie jeśli chodzi o pracę z programem SL 6.0. Jeśli jesteś zainteresowany tym co jeszcze udało mi się zrobić z lutownicą w ręku zapraszam do Warsztatu krótkofalowca.